Kudeaketa-txostena eta Jasangarritasun-memoria aurkezten ditugu, non Mutua Universal-en 2023ko ekitaldiarekin lotutako informazio garrantzitsua adierazten baiten, nire lehen urtea entitatearen presidentetzaren aurrean; egoera politikoa, ekonomikoa eta soziala munduko eskalan ezegonkor zein erresiliente agertu den urtea.

Pandemia hasi eta lau urteren ondoren, nazioarteko ekonomiak eskaintza eta eskariaren arteko orekarik eza zuzentzen darrai, dakarren inflazio-bidearekin batera. Errusia eta Ukraina, eta Israel eta Gazaren arteko gatazken ondorio gizatiar eta ekonomiko suntsitzaileen gerora mantsotu den berregituratze neketsuaren prozesua, zeinaren eragina hurrengo urteetako etorkizuna definituko baituen.

Zalantza geopolitiko global honek monetaren baldintza murriztaileak luza ditzake, Nazioarteko Diru Funtsak (NDF) ohartarazten duen eran, lehengaien prezioen igotzean duen eraginari, prezio energetikoei eta merkataritza-bideei dagokienez, enpresen ekoizpenaren kostuak handitzen eta herrialdeen hazkundea oztopatzen baitituzte, eta horrek, makroekonomiaren ezegonkortasuna atzeratuko luke epe ertainera.

Ordea, hain konplexua den koiuntura ekonomiko zein geopolitiko honetan, munduko ekonomiak erresilientzia erakutsi du. Inflazioa, banku zentralek adierazitako helburuen pean murriztu da, eta arriskuak orekatu egin dira hazkunde mantso baino konstante bati eutsiaz, nahiz eta batezbestekoaren azpitik egon. Gainera, badirudi euroguneak atzerapena saihesten duela, gure merkataritza-kide nagusien kontuzko egoera ekonomikoa izan arren, hala nola Alemania, Frantzia edo Italia.

Espainiari dagokionez, hazkundea moteldu zuen 2023an, baina dinamismo jakin bat mantendu zuen. Espainiako Estatistika Institutuaren (INE) datuen arabera, 2023ko urtean zehar, barne-produktu gordinaren (BPG) hazkundea % 2,5ekoa izan da, eta aukera guztiak gainditu ditu euroguneko herrialde nagusienen artean, hein handi batean, ekitaldiaren azken hiruhileko BPGaren % 0,6ko aurrerapenari esker. Hala eta guztiz ere, 2022an erregistratutako % 5,8tik nahiko urrun dagoen urteroko zifra bat da eta aurreikuspenek garapen hau hurrengo ekitaldietan moteldu egingo dela adierazten dute.

Adituen arabera, hazkunde horren eragile nagusiak familiak izan dira, horien kontsumoak aurre egin baitie inflazioari eta Europako Banku Zentralak ezarritako interes-tasen igoerei; baita kanpo-sektoreak ere, zeinak esportazioen gorakada nabarmena bizi izan duen; eta azkenik, lan-merkatuaren portaera ona, non egiturazko aldaketak eragin dituzten neurriak aplikatu diren. Aldaketa horien ondorioz, 780.000 lanpostu sortu dira 2023an Biztanleria Aktiboaren Inkestaren datuen arabera.

Beste aldetik, produktibitatearen murrizketari erremediorik jarri gabe jarraitzen da, oraindik lehen lerroan ez dagoen gaia, ez politikoki, ez sozialki. Ezta absentismoaren gorakadari ere; izan ere, The Adecco Group Institute-ren azken txostenaren arabera, goranzko joerak jarraitu egiten du eta % 7,2an kokatzen da, eta horrek kostua dakarkie enpresei eta gizarteari. Langabezia-tasa altuez ez hitz egitearren (% 11,7koa 2023ko itxieran), gai hau absentismoa bezain egiturazkoa edo egiturazkoagoa da.

Zorpetze publikoa ere kezkagarria da. Espainiako Bankuaren arabera, 2023ko itxieran zor publikoa BPGaren % 107,7ra iritsi da, eta horrek munduko zor handiena duten herrialdeen artean kokatzen du Espainia. Gizarte Segurantzak, zeinen mende gauden eta zeinekin elkarlanean dihardugun, zor-saldoaren hazkunderik handiena erregistratu du (% 9,4), 116.173 milioi euroko errekorrera iritsi arte. Kontrapuntua zera da: Gobernuak onartutako Belaunaldi-arteko Ekitatearen Mekanismo berriaren gizarte-kotizazioen igoerak (soldatei eta enpresek beren langileengatik dituzten kostuei zuzenean eragin dien neurria) lortu du Gizarte Segurantzaren Erreserba Funtsak, pentsioen itsulapikoa deitu ohi zaionak, ekitaldia 5.000 milioi euro baino gehiagorekin ixtea.

Horretaz gain, kontingentzia arruntengatiko aldi baterako ezintasunagatiko prestazio ekonomikoen ordainketa kudeatzen du. Kontingentzia horri 2023an 8 milioi baja baino gehiago lotu zitzaizkion gaixotasunengatik eta lanekoak ez diren istripuengatik (absentismoaren kausa nagusia dira horiek); halaber, ez dugu prestazioaren ordainketaz haratago kudeaketa-tarterik, nahiz eta bajak eta altak kudeatzeko etengabeko eskaintzak izan, eta premien araberako finantzaketa-eskaera historikoa izan. Ondorioz, azpifinantzaketa kronikoa dugu, baina horrek ez du eragozten prestazio eta zerbitzu berriak esleitzen jarraitzea, beti erakutsi dugun kudeaketa-efizientzia horren babesean, gure funtzioen eta administratzen ditugun baliabideen izaera publikoaren arabera. Ulertzeko zaila da, bai. 

Mutua Universal-i dagokionez, gure jarduera-eremua den, balantze positiboarekin itxi dugu 2023a, kudeaketari dagokionez: gizarte-kotizazioengatiko diru-sarrerak 1.669 milioi eurokoak izan dira, aurreko urtean baino % 11,8 gehiago, eta banatu beharreko ekitaldiaren emaitza positiboa izan da, 20,83 milioi eurokoa, eta Gizarte Segurantzaren Kontu-hartzailetza Nagusiak zero zorreko konpromisoari eta inolako doikuntzarik egin gabe eutsi dio. Ebidentzia horiek gure kudeaketa ona dela ziurtatzen dute, zeina balio etikoetan, zintzotasunean eta gobernu onean oinarritua baitagoen, eta erakundearen kaudimena eta iraunkortasuna bermatzen dute; 21,24 milioi euro itzultzen dira sistemara, gizartearekiko arduratsuak izateko eta ongizate-estatuaren jasangarritasunean laguntzeko ditugun asmoei leial.

Nire esker ona adierazi nahi diet hemendik Mutua Universal-eko profesionalen kolektibo osoari, beren eguneroko ahalegin eta profesionaltasunari esker posible egiten baitituzte xede horiek. Aurrerantzean, erakunde gisa egiten dugun lana izango da haiei laguntzea eta haien eskura jartzea behar diren tresnarik berritzaileenak, osasuna zaintzearen eta enpresa mutualisten eta langile babestuen prebentzioaren zerbitzura erronka hori beren gain hartzen jarrai dezaten. Zerbitzuak eta prestazioak zorroztasunez eta bikaintasunez kudeatuko ditugu. Betidanik egin izan dugun lez.

“Gure kudeaketa onak, zeina balio etikoetan, zintzotasunean eta gobernu onean oinarrituta baitagoen, erakundearen kaudimena eta iraunkortasuna bermatzen ditu, eta 21,24 milioi euro itzultzen ditu sistemara”

Era berean, eskerrak eman nahi dizkiot enpresa elkartu guztiei, babestu eta atxikitutako langileei eta gurekin lan egiten duten aholkulariei, gu aukeratzeagatik. Elkarrekin, konpainien eta, beraz, gizartearen produktibitatea, lehiakortasuna eta iraunkortasuna bultzatzen jarraituko dugu.

Nire esker ona Mutua Universal-eko zuzendari-kudeatzailea den Juan Güelli, erakundearen estrategia helburua ahaztu gabe gidatzeagatik. Zuzendaritzako Batzordeari eta Auditoretzako eta Betetze Batzordeari, kudeaketan ahalik eta gardentasun handiena eta etengabeko hobekuntza ziurtatzeagatik. Baita Prestazio Berezien Batzordean eta Kontrol eta Jarraipen Batzordean parte hartzen duten pertsona eta enpresei ere, haien inplikazioagatik.

Baita Lan Istripuen Mutualitateen Elkarteko (AMAT) presidenteari eta zuzendari kudeatzaileari ere, mutualitateen ordezkaritza patronala baita, eta elkar dihardugun administrazio publikoari ere.

Aipamen berezia, Mutua Universal-eko asmoen buru izango denarentzat 18 urtez, 2022ko abendura arte, Juan Echevarría Puig, Zuzendaritza Batzordeko kidea izan dena hain denbora luzez, mutuaren ohorezko presidente gisa berretsi baitu Gizarte Segurantzako Antolamenduko Zuzendaritza Nagusiak.

Eskerrik asko Mutua Universal-i eginiko lanagatik eta emandako zerbitzu bikainengatik, eta zorionak izendapenagatik. Zu gure alboan izateak inspiratzen gaitu.

Mila esker.